سکته مغزی
در اغلب موارد سکته مغزی از مشکلات ایجاد شده در رگ‌های خونی داخل یا خارج مغز ناشی می‌شود. پلاک‌هایی که از کلسترول، کلسیم، چربی و مواد دیگر تشکیل شده‌اند در دیواره‌ی رگ تجمع پیدا می‌کنند و موجب تصلب شرایین می‌شوند. ابتلا به تصلب شرایین موجب می‌شود که احتمال تشکیل لخته خون در رگ زیاد شود و این لخته خون می‌تواند رگ را مسدود کند. همچنین مممکن است لخته خون تشکیل شده در رگ‌های بزرگ‌تر در درون رگ حرکت کند و سپس کمی جلوتر، رگ‌های کوچکتری که در مغز قرار دارند را مسدود کند. البته این پلاک‌ها ممکن است در رگ‌های داخل مغز نیز تشکیل شوند. در موارد خاصی نیز، رگ‌هایی که دیواره آنها ضعیف شده است، پاره می‌شوند و خونریزی مغزی رخ می‌دهد.در این مطلب از سایت بهترین متخصص طب فیزیکی و توانبخشی اصفهان قصد داریم سکته مغزی و انواع آن را بررسی کنیم.
در مطالب بعدی در مورد بهترین زمان برای شروع فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی صحبت خواهیم کرد.
انواع سکته مغزی
متخصص مغز و اعصاب می‌تواند با معاینه شما و ارزیابی وضعیتتان، میزان ریسک بروز سکته مغزی در شما را تعیین کند و سپس به شما کمک کند که عوامل خطری که موجب افزایش احتمال بروز سکته مغزی می‌شوند را کنترل کنید. بسیار مهم است که شما به طور منظم برای چکاپ به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا هرگونه مشکلی، قبل از این که جدی و خطرناک شود، به موقع تشخیص داده شود. در صورتی که هر گونه علائمی داشته اید، آن را برای پزشک شرح دهید.
زمانی که خون کافی به سلول‌های مغزی نرسد، سکته مغزی رخ می‌دهد. علائم سکته مغزی (مانند عدم حرکت پذیری دست و پا یا لکنت زبان) نشان دهنده‌ی وضعیت اورژانسی هستند چرا که بدون انجام درمان‌های به هنگام، سلول‌هایی از مغز که به خوبی تغذیه نشده اند، دچار آسیب می‌شوند یا از بین می‌روند و در نتیجه آسیب‌های مغزی، ناتوانی‌های جدی و حتی مرگ ممکن است رخ دهد. بسیار مهم است که علائم سکته مغزی به خوبی کنترل شده و مراقبت‌های پزشکی لازم به سرعت انجام شوند. اگر تا به حال دچار سکته مغزی شده‌اید و یا هر یک از علائم هشدار دهنده آن را داشته‌اید بسیار مهم است که به صورت منظم به مراجعه کنید تا علت بروز این علائم در شما مشخص شده و روش درمانی مناسب اعمال شود.
انواع سکته مغزی به تفکیک
سکته مغزی دارای سه نوع اصلی است: سکته ایسکمیک گذرا، سکته ایسکمیک و سکته هموراژیک.
سکته مغزی ایسکمیک گذرا
پزشکان به سکته مغزی ایسکمیک گذرا، همچنین سکته جزیی یا سکته هشدار دهنده نیز می‌گویند. علت بروز این سکته، لخته‌ی خونی است که تنها به طور موقتی جریان خون را مسدود کرده است. انسداد رگ و علائم سکته مغزی تنها برای مدت زمان کوتاهی هستند.
سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خونی موجب انسداد کامل جریان خون به یک قسمت از مغز می‌شود. تشکیل لخته‌ی خون معمولا ناشی از تصلب شرایین است. منظور از تصلب شرایین تجمع رسوبات چربی در جداره داخلی رگ‌های خونی است. بخشی از این پلاک‌ها ممکن است از دیواره رگ جدا شوند و جریان خون به مغز را مختل کنند. در واقع پروسه‌ی بروز سکته مغزی مشابه با سکته قلبی است. سکته مغزی ایسکمیک در صورتی که بر اثر لخته خون ایجاد شده باشد، سکته آمبولیک و در صورتی که بر اثر حرکت کردن پلاک‌ها ایجاد شده باشد سکته ترومبوتیک نامیده می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک
سکته هموراژیک زمانی ایجاد می‌شود که یکی از رگ‌های خونی در مغز پاره می‌شود و خونریزی مغزی رخ می‌دهد و خون در بافت‌های مجاور رگ نفوذ می‌کند.سکته هموراژیک دارای دو نوع است، نوع اول بر اثر آنوریسم مغزی رخ می‌دهد.آنوریسم بخشی از رگ خونی مغزی است که جداره‌ی آن نازک و ضعیف شده است و در نتیجه این بخش از رگ حالت برآمده و بالون مانند پیدا کرده است که ممکن است پاره شود. نوع دیگر سکته هموراژیک، بر اثر ناهنجاری وریدی است که در آن برخی رگ‌های خونی به طور غیرعادی در مغز تشکیل می‌شوند که ممکن است پاره شوند.
عوامل خطر
بیماری‌هایی که احتمال بروز سکته مغزی را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه سکته مغزی در گذشته (سکته مغزی ایسکمیک گذرا)
- فشار خون بالا
- دیابت
- بیماری قلبی
عوامل خطر قابل کنترل عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- چاقی و بالا بودن سطح لیپید و کلسترول خون
- بی تحرکی
سایر عوامل غیر قابل کنترل عبارتند از:
- بالا بودن سن (سکته مغزی در افراد بالای ۶۰ سال بیشتر شایع است).
- عوامل ارثی
علائم سکته مغزی
سکته‌های مغزی با نوع مختلف، علائم مشابهی ایجاد می‌کنند چرا که همه‌ی آنها موجب اختلال در خونرسانی به سلول‌های مغزی می‌شوند. تنها راه برای تشخیص نوع سکته مغزی مراجعه به پزشک و انجام روش‌های تشخیصی پیشرفته است. علائم سکته مغزی عبارتند از:
- ضعف ناگهانی یا بیحسی در صورت، بازو یا پا خصوصا در یک طرف از بدن
- احساس گیجی ناگهانی، مشکل در صحبت کردن و یا فهمیدن صحبت‌های دیگران
- بروز مشکل ناگهانی در بینایی یک یا هر دو چشم
- مشکل ناگهانی در راه رفتن، احساس سرگیجه
- از دست دادن تعادل و یا عدم هماهنگی اعضای بدن
- سردرد شدید و ناگهانی بدون علت مشخص